Dit Achterhoekse bedrijf heeft de oplossing: vrieskou!
Bron: Gelderlander
ULFT/GENDRINGEN – De Japanse Duizendknoop is een plaag voor wie hem in zijn tuin of op zijn grond heeft staan. Maaien, verbranden, bestrijdingsmiddelen gebruiken; de plant trekt zich er weinig van aan en woekert verder. Het Ulftse Technisch Innovatie Bureau Achterhoek (Tibach) heeft een oplossing bedacht: bevriezen. De eerste proefopstelling draait ondertussen in Gendringen.
Het is op het eerste gezicht een wat onooglijke plant, maar wie geconfronteerd wordt met de Japanse Duizendknoop kan er veel schade en hinder van ondervinden. De planten hebben een enorme groeikracht, waardoor ze schade kunnen veroorzaken aan gebouwen, wegen, rioleringen of de stabiliteit van oevers en waterkeringen kunnen aantasten. Bovendien groeit de duizendknoop erg snel, tot wel twintig centimeter per dag in optimale omstandigheden.
Verspreiden
De plant kort houden door te maaien is een optie, maar daarmee verdwijnt hij niet. Sterker nog, door het verspreiden van het maaisel door bijvoorbeeld tractorbanden of deeltjes in de kleren verspreidt de plant zich nog verder. Proeven met het injecteren met heet water of elektrocutie laten resultaat zien, maar de plant verdwijnt niet volledig. Datzelfde geldt voor het toedienen van het bestrijdingsmiddel glyfosaat.
Eigenlijk is uitgraven en de planten vervolgens verbranden tot nu toe de enige methode die echt werkt. Maar die is erg duur. De grond moet immers zo diep worden afgegraven dat alle wortels weg zijn, en alle grond moet afgevoerd worden.
“De duizendknoop groeit erg snel, tot wel twintig centimeter per dag in optimale omstandigheden.”
Om de plant definitief te bestrijden heeft Tibach een nieuwe, milieuvriendelijke methode ontwikkeld die de duizendknoop doodt door middel van bevriezing. In Gendringen draait momenteel een pilot. Het bedrijf verwacht volgend voorjaar de markt op te kunnen gaan met de machine.
Directeur André Evers van Tibach kwam op het idee toen hij als bestuurslid van zowel de scouting Gendringen als Clubgreenup werd geconfronteerd met de duizendknoop. Clubgreenup ontwikkelt nieuwe natuur op braakliggende terreinen. De club ging aan de gang met het aanplanten van een voedselbos op het terrein van de scouting. ,,Tot die tijd wist ik eigenlijk ook maar heel weinig van de plant af”, zegt hij. ,,Ik heb een melding gedaan bij de gemeente dat er duizendknoop zat, en ben me er verder in gaan verdiepen. Maar veel betere oplossingen dan de planten er met de hand uittrekken kwam ik ook niet tegen, dus toen ben ik maar wat gaan verzinnen.”
Vrieskou
Evers constateerde dat de plant in september, oktober al bruin begint te worden en zich onder de grond terugtrekt. Hij groef wat wortels uit de grond en zette die thuis in de vriezer. ,,Dat leek te werken, na een tijdje in de vrieskou was de plant echt dood.”
Hij ging vervolgens naar de landbouwuniversiteit in Wageningen met zijn bevindingen en deed meer onderzoek. ,,Toen bleek dat de plant het niet overleeft bij temperaturen van ongeveer -5 graden.”
“De plant bleek het niet overleven bij temperaturen van ongeveer -5 graden.”
De uitdaging was toen om te bedenken hoe je met die koude een meter diep in de grond komt. Daartoe werd een grotendeels door zonnepanelen aangedreven koelmachine in een container geplaatst, van waaruit een pomp een koelmiddel door een lange slang transporteert die uiteindelijk uitkomt bij een vriespijp. Meerdere vriespijpen worden in de grond geplaatst, tussen de wortels van de duizendknoop, die daardoor uiteindelijk bevriest en afsterft.
Met de huidige machine kan Tibach de duizendknoop op een oppervlakte van zo’n twaalf vierkante meter in vijf tot zeven dagen doden. De wortels blijven in de grond en zullen langzaam verrotten.
Het voordeel van de methode is, zegt ook wethouder Ria Ankersmit van de gemeente Oude IJsselstreek, dat het een eenmalige behandeling is, waarmee de plant definitief wordt verwijderd. ,,De duizendknoop drukt alles weg”, zegt ze. ,,Er ontstaat veel schade aan wegen, rioleringen, noem maar op. Het enige dat we nu kunnen doen is maaien en afvoeren, maar dat is alleen bovengronds. Ondergronds groeit de plant gewoon verder, dus het wordt meer en meer. Het kost ons enorm veel werk en geld en dat zal alleen maar meer worden.”
Besparing
Alleen al in Oude IJsselstreek komt de plant volgens meldingen op zeker 75 plekken voor. Het kost de gemeente 60.000 euro per jaar om de duizendknoop te bestrijden. Omdat de plant zich zo snel vermeerderd zal dat over tien jaar al zo’n 137.000 euro worden.
Tibach zou de plant in drie jaar kunnen uitroeien in de gemeente, waarmee een besparing van zo’n zestig procent kan worden bewerkstelligd. ,,Dat is ook een reden waarom we als gemeente mede geïnvesteerd hebben in dit idee”, zegt Ankersmit. ,,De kosten gaan voor de baten uit. Uiteindelijk levert dit ons geld op.”
Bij de presentatie van het systeem donderdag in Gendringen waren onder meer vertegenwoordigers van het Rotterdams Havenbedrijf en meerdere waterschappen geïnteresseerde toehoorders. Maar de methode is niet alleen voor bedrijven en overheden interessant, zegt Evers. ,,We zijn ook bezig met een koelkastmodel, bedoeld voor particulieren. Het zou mooi zijn als je die uiteindelijk kunt huren bij een verhuurbedrijf als Boels.”
